İslam Ahlakı BD, Ordu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ordu, TÜRKİYE

Tefekkür/düşünme, felsefî literatürde, insan olmanın kendisiyle anlam kazandığı kavram olarak

karşımıza çıkmaktadır. Zira insanı diğer canlılardan ayıran en önemli nitelik olarak, düşünme

kabiliyetine sahip olması kabul edilmektedir. Bu niteliği sayesinde eşyanın hakikatini kavrama çabası

içerisine giren insan, hayatını bu çaba sonucunda elde ettiği veriler doğrultusunda tanzim etmekte, hatta

tabiata yön verebilmektedir. Tabiatı gereği akıl sahibi olan ya da düşünme niteliği tabiatı ile özdeşleşen

insan, “düşünen canlı” olarak tanımlanmaktadır. Kur’ân’ı Kerim’e baktığımızda da insanın akıl sahibi bir

varlık olduğuna sık sık vurgu yapıldığını, olay ve olgular üzerinde tefekküre davet edildiğini, insanın

yaratılış gayesini ancak aklını doğru şekilde kullanması sayesinde gerçekleştirebileceğine dikkat

çekildiğini görmekteyiz. Bu nedenle insanın bizzat kendi varlığı, yer, gök ve onlarda bulunanlar

hakkında tefekkür teşvik edilerek, buradan Allah’ın varlık ve birliğini kavramaya geçilmesi

istenmektedir. Bu anlamda âlemde yer alan her bir şey, üzerinde tefekkür edilmesi gereken bir öğe

olarak karşımıza çıktığı gibi Allah’ın varlığının açık bir ispatı durumundadır.

Thinking, in the philosophical literature, is a concept that finds meaning through human

existence. It is accepted that the most important feature that distinguishes a human from another

living being is that he/she has the ability to think/contemplate. Human, striving to grasp the essence

of existence thanks to this feature, arranges his life in the light of the knowledge obtained

through effort; he can even design nature through his abilities. Humans, with a reasoning capacity

by nature are given the ability to think; they are described as “the thinking creatures”. In the Qur’an

the reasoning capacity of humans is specifically underlined, they are encouraged to contemplate on

events and phenomena. It is mentioned that they can only actualize their existential mission by using

their mind in a sensible way. Therefore, humans are encouraged to contemplate on their own

existence besides thinking about earth, skies and existences beyond them. They are asked to proceed

from this level of thinking to the level of attempting to conceive the existence and oneness of Allah.

Every single object and being in this world is regarded as something to contemplate on and everything

is perceived as an evidence for the existence of God.