Halide ASLAN ^a, Fatmanur İBRAHİMOĞLU ^a

 

^a İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü, İslam Tarihi ABD, Ankara Üniversitesi İlahiyat

1877 tarihinde Üsküdar’da doğan Kâzım Nami, Türkçe öğretimi ile ilgili eserleriyle tanınmıştır. Ancak kendisinin farklı alanlarda kaleme aldığı çok sayıda çalışması mevcuttur. 1327/1911’de Selanik’te basılan Terbiye-i Vataniyede İlk Adım başlıklı çalışması genel tarih kitabı hüviyetindedir. Muhtasar bir risale olup 48 sahifeden oluşmuştur. Nami, ‘Tarihî Hakikatler’ ile başlayan risalesinin girişinde ilk insanın yaratılışından itibaren kısaca bir medhal yapmıştır. Daha sonra ‘Biz’ başlığında İslâmiyet’ten önce Araplara ve Hz. Muhammed dönemine detaylı olarak değinmiştir. Devamında Hulefa-i Raşidin, Emevîler ve Saltanat Sistemi, Abbasîler, Endülüs Emevîleri ve Fatımîler,  diğer devletlerin bölge ve isimleri, Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ve askeri, mali, sosyal durumları hakkında bilgi vermiştir. Ardından bu dönemdeki Avrupa, İtalya, Avusturya, Fransa ve İspanya’dan bahsetmiştir. Risalenin son başlığı ‘Tekmile’de İslâm’da hukuk, adalet, hürriyet, Kanun- ı esasî gibi konularına yer vermiştir. “Çalışan bir milletin âtisi her vakit parlak ve emindir.” cümleleri ile risalesine son vermiştir. Bu ve benzeri risalelerin ortak yönleri olmakla birlikte dilci olan Namî’nin tarih ile ilgili bu çalışmasının ayrı bir değeri vardır. Risalede, genel siyasi olayları uzun uzun anlatmaktan ziyade önemli noktalara değinilmiştir. Bu makalede, bahsi geçen risale, tarih eğitimi açısından değerlendirilerek birkaç öneri sunulacaktır. Nitel araştırma yöntemi kullanılmış olan çalışmamızda, dönemin Osmanlıca kaynaklarına başvurulduğu gibi günümüz modern tarih eğitimi ilgili kaynaklar ile karşılaştırılmıştır.

Kâzım Nami, born in Uskudar (Istanbul) in 1877, is known for his works on Turkish education. However, he has written numerous works in different fields. Nami's First Step in Terbiye-i Vataniye, published in Salonika in 1327/1911, is a completely general history book. It is a compendious booklet, which consists of 48 pages. In the introduction of the booklet that begins with ‘Historical Truths’, Nami has made a brief introduction from the creation of the first man. Next, in the title “We”, he has mentioned Arabs before İslâm and the period of the Prophet Muhammad in detail. Then, he has talked about Hulefa-i Rasidin/Four Caliphs, Umayyads, Abbasids, Andalusian Umayyads, Fatimids, other states, regions, names and the establishment of the Ottoman State and its military, financial and social situations. After, he has written about Europe, the disintegration of the Eastern Roman Empire, Italy, Austria, France and Spain in this period. ‘Tekmile’,the last title of the booklet, has included the subjects of law, justice, freedom, Kanunı esasi/Basic Law in İslâm. He has ended his booklet with this words: “The future of a working nation is always bright and confident”. Although these and similar booklets share common aspects, Nami's work on history has a distinct value. The important points have been pointed out

and attracted attention rather than explanation in detail about the general political events. In this article, mentioned booklet will be evaluated in terms of history education and the article will be finalized with a few suggestions. In our study, which used qualitative research method, the Ottoman resources were utilized and compared with the sources related to modern history education.