Mehmet ÜNAL

Dr., 100. Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Bu makalede kıraatlerde ihticâc/hüccet hadisesinin tarihsel gelişimi incelenecektir. Konusuyla ilgili olarak tercih, vücûh, hüccet ve ihtiyar gibi kavramların semantik tahlilinin de yapıldığı bu çalışmada, tercih-hüccet ilişkisi, tercih ve hüccetin ortaya çıkış süreci ve hücceti esas alan çalışmaların yazılış serüveni ele alınacaktır. Bilindiği gibi İbn Mücâhid'in kıraatleri yedi ile sınırlama girişimi sonrası onun seçtiği bu kıraatler genel kabul görmüş ve onun öğrencileri başta olmak üzere sonradan gelen kâriler tarafından çeşitli delillerle hüccetlendirilmeye çalışılmıştır. Hattâ şöhret bulmuş kırâatler dışında kalan şazz kırâatler için de benzer çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Hücceti esas alan eserler incelendiğinde kârilerin ele aldıkları kırâatlerle ilgili, Kur'an'dan, sünnetten ve dil kurallarından pek çok kanıtlar ileri sürdükleri görülmektedir. Biz, bu çalışmamızda, çeşitlerine yer vermeksizin hüccetin sadece kavramsal alanı ve tarihsel gelişimine değinmekle yetineceğiz.
 

In this article the historical development of ihticâc/hucca in the science of the qiraa will be analyzed. With the semantics analysis of concepts;tarcih, vücûh, hucca and ihtiyâr which are related to the issue, also the relatıon between tercih and hucca, their apperance and the writing adventures of huccat's sources will be observed in this work. As known, after the famous commentator İbn Mücâhid's try for restricting the readings by seven, these readings are generally accepted and tried to prove with some evidences, by his students and the readers (qurra) who came later. Also, such studies are done for some şazz readings in addition the popular ones. When the works are analyzed that are based on hucca, the evidences from Qur'an sunnah and grammar can be seen easily about readings that are studied by readers. We will only deal with hucca's conceptual area and its historical development in our work not with its types.