Nurulah YAZAR^a

^aİslam Tarihi ve Sanatları Bölümü,İslam Tarihi AD,Ankara Üniversitesi İlahiyat FakültesiAnkara

Siyasi olaylar kaleme alınırken, çoğunlukla, sebep-sonuç ilişkisi çerçevesinde olayların tarafları
üzerinden bir aktarıma gidilir. Bununla birlikte iki tarafın güç mücadelesinden etkilenen
bir diğer taraf da yönetilen konumundaki halk ve onların ikamet ettikleri şehirlerdir. Kaybedilen
veya kazanılan her mücadelenin sonucu olumlu veya olumsuz yönden şehirleri etkilemektedir.
Aynı zamanda şehirler de, sahip oldukları tarih, gelenek ve kültürle hâkimlerine önemli katkılarda
bulunurlar. Gaznelilere karşı kazandıkları zaferlerin ardından devletleşme çabasına giren Selçuklular
için Nişabur önemli bir şehir olmuştur. Selçuklular kendilerine siyasî merkez olarak
Nişabur’u belirlediler. Esasen bu tercih rastgele bir belirleme değil, bilakis bilinçli atılan bir adımdı.
Nişabur, Sâmânîler döneminden itibaren Horasan’ın askerî ve siyasî merkezi konumundaydı.
Sâmânîler şehre önem vermiş ve bu dönemde şehir Horasan’ın en büyük yerleşim merkezi haline
gelmişti. Şehir önemini Gazneliler döneminde de korumuş ve Horasan’ın en büyük şehri ve idarî
merkezi olma özelliğini sürdürmüştür. Biz de bu çalışmamızda Nişabur’un Büyük Selçuklu hâkimiyeti
altındaki siyasî tarihini ana kaynaklar ışığında incelemeye çalışacağız.

While political events narrating, mostly, they are transferred within the framework
of cause-and-effect relationship. Nevertheless, the sides who are affected from the power struggle
are people people and cities where they are resident. Results of every struggle even if they were
lost or won affects cities in positive or negative directions. At the same time cities have significant
contributes to their governors with their history, tradition and culture which they have. After
their victory against Ghaznavids, Nishapur has been an important city for the Seljuks which started
becoming a state effort. Seljuks have identified Nishapur for themselves as a political center.
Essentially, this determination is not a random choice, on the contrary was a step consciously discarded. Nishapur was the military and political center of the Khorasan province since the
Samanid era. Samanid has given importance to the city and in this time it had become the largest
settlement of Khorasan. City had kept its significance during the Ghaznavid period and it had
continued to be the biggest city and administrative center of Khorasan. In this study the political
history of Nishapur in the period of the Great Seljuks will be discussed in the light of main
sources.