Adem TUTAR,^a İsmail ERDOĞAN^b

 

Kaşgarlı Mahmud Türk dünyasının yetiştirdiği önemli şahsiyetlerden birisidir. Özellikle onun Türk dilinin önemini vurgulamak amacıyla yazmış olduğu Divânu Lugâti’t-Türk adlı eseri, Türkçe’nin bilinen ilk sözlüğü olarak kabul edilmektedir. Eser farklı bölgelerde kullanılan Türk lehçelerdeki söz varlıklarının bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Bize göre Divânu Lugâti’t-Türk Türk milletinin hemen her alandaki kelime ihtiyacını karşılayabilecek potansiyele sahiptir. Özellikle de tarih, din, ahlak ve felsefe gibi sosyal bilimlere ait alanlardaki kelime sayısı oldukça fazladır. Bunun yanında sağlık ve fen ilimlerine ait kavramların Türkçe karşılıklarını bulma hususunda da Divânu Lugâti’t-Türk’ten faydalanılması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu çalışmamızda Divânu Lugâti’t-Türk’te yer alan askerî kavramları incelemeye çalışacağız. Zira eser içerisinde yer alan kelimelere baktığımızda, çok sayıda askerî terimle karşılaşmaktayız. Bu da Türk milletinin asker millet olduğunu gösteren önemli bir ipucudur.

Kaşgarlı Mahmud is a prominent figure of Turkish World. Especially his work Divânu Lugâti’t-Türk written with the aim of stressing the importance of Turkish Language is known to be the first dictionary of Turkish. The work is comprised of the vocabularies of Turkish dialects. It is believed that Divânu Lugâti’t-Türk has the capacity to provide the necessary lexicon of Turkish society in every field. Especially it is rich in social sciences such as history, religion, ethics and philosophy. Besides, Divânu Lugâti’t-Türk should be a reference guide in terms of medical and physical sciences. In this study, it is aimed to investigate the military concepts in Divânu Lugâti’t-Türk since they are great in number. This is a sign showing that Turkish society is a military society.