Ahmet BOZYİĞİT^a

 

^aİslâm Felsefesi AD, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Siirt, TÜRKİYE

İslâm filozoflarının te’vîl anlayışı, naklin de gözardı edilmediği ancak akla dayalı bir te’vîl anlayışıdır. Bu anlayış, nasların yorumlanmasında aklı esas almakta böylece te’vîl konusunda geniş bir alanın açılmasını sağlamaktadır. İslâm filozoflarının bu te’vîl anlayışı diğer bazı İslâm düşünürleri tarafından zaman zaman şiddetli bir şekilde tenkit edilmiştir. Tenkit edenlerden bir tanesi de Gazâlî’dir. Gazâlî, İslâm filozoflarını akılcı te’vîllerinden dolayı şiddetle eleştirmiştir. Hatta Gazâlî bu eleştirilerin dozunu, filozofların te’vîllerini din dışı görecek kadar ileri götürmektedir. Ancak Gazâlî’nin eserleri incelendiğinde, bazen filozofları şiddetle tenkit ettiği, bazen onlarla paralel düşündüğü, hatta onlardan daha akılcı davrandığı, bazen de düşüncelerinde tutarsız davrandığı görülmektedir. İşte bu makalenin amacı, Gazâlî’nin te’vîl anlayışını düşüncesinin bütünselliğini de esas alarak açıklığa kavuşturmaktır.

Islāmic philosophers' understanding of interpretation is a reasoned interpretation, but it doesn’t ignore inspiration. This understanding is based on resoning in the interpretation of revelation and it provides a wide space for interpretation. This understanding interpretation of Islamic philosophers has been severely criticized by some other Islamic thinkers from time to time. One of these critics is al-Ghazālī, who sharply criticized these Islamic philosophers about their rational interpretations. In fact, al-Ghazālī went so far as to call these philosophers irreligious. However, when the works of al- Ghazālī are examined, it is seen that while sometimes he criticizes philosophers, sometimes his thoughts are in parallel with them. Sometimes, he behaves more reasonably than them, but sometimes his behaviors are inconsistent with his thoughts. The purpose of this article is to clarify the idea of al-Ghazālī about the understanding of interpretation

by keeping this process in perspective.