Abdulgaffar ASLAN

Yrd.Doç.Dr. S.D.Ü. İlahiyat Fakültesi

İnsan hürriyeti problemi, düşünce tarihi boyunca tartışılan konular arasında yer almaktadır. Bir çok filozof ve kelâmcı gibi. İbn Rüşd (520/1126-595/1198) de insan hürriyeti probleminin çözümüne yönelik kendi özgü sayılabilecek görüşleri vardır. Onun gayesi, bu problem hakkında müslümanlar olarak mevcut anlayışlardan sıyrılarak sorunu aşabileceğimiz bir noktada bulunmamızı temin edecek yeterli delillere sahip olduğumuzu göstermektir. İbn Rüşd'ün problemi değerlendirilişi ise orijinal ve modern diyebileceğimiz bir niteliğe sahiptir. O ontolojik açıdan Allah-insan ilişkisini göz önünde bulundurarak karmaşık olanı net kompleks olanı daha basit; epistemolojisine uygun olarak da irrasyonel olanı rasyonel bir ifade tarzıyla konuyu çözüme kavuşturmaya gayret göstermektedir. Bütün bunlara rağmen, konunun hâlâ dinin en zor problemlerinden biri olma özelliği devam etmektedir.

The problem of human freedom is one of the subjects discussed throughout the history of thought. Like many philosophers and teologians, Ibn Ruşd (Averroes) (1126/1198) has his own opinions on the problem of human freedom. His aim is directed mainly to the solution of this problem with sufficient proves and by departing it from the current understandings of the muslims. His approach to this problem is origional and modern one. He tried to solve this problem by taking into account the relation of Allah with human being and by making the complex ideas into basic ones; according to its epistemology he also makes irrational ideas into rational ones. In spite of these explainations. this subject stili remains one of the diffîcult problems of the religion.