Kâdî Abdülcebbâr’da Allah Tasavvuru ve Tevhid / The Imagination of Allah and Tawhid in Qadi Abd Al-Jabbar
Cilt/Sayı
2018 29. cilt - 3. sayı
Yazar
Osman ORAL
Kelâm ve İtikâdî İslâm Mezhepleri Tarihi AD, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Yozgat, TÜRKİYE
Öz
Mûtezile’nin beş temel prensibinden birisi de tevhiddir. Bu ilke Allah tasavvurunun özünü
oluşturmaktadır. Onlar bu prensip temelinde Allah tasavvurunu şekillendirmişlerdir. Tanrı’nın
varlığı ve sıfatları sorunu insanlığın eski problemlerinden birisidir. Kelâm âlimleri İslâm’ın tevhîd
inancını aklî açıdan temellendirerek İslâm dışı tevhîde aykırı ilâh anlayışlarındaki çelişkileri
göstermeye çalışmışlardır. Mûtezile ekolünün Allah tasavvuru ve sıfatları konusunda geliştirdiği aklî
yaklaşım tarzları ve ortaya attığı fikirler hem orijinal hem de birçok kelâm mezheplerini etkileyip,
onların fikrî ve metodik olarak şekillenmelerine önemli rol oynadığı söylenebilir. Bu makâlede
Mûtezile'nin önemli temsilcisi Kâdî Abdülcebbâr'ın (ö. 415/1025) Allah tasavvuru ve tevhid
hakkında görüşleri ve ulûhiyyetle ilgili problemlere çözüm önerileri incelenip değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Mûtezile; Kâdî Abdülcebbâr; tevhid; tanrı tasavvuru; tenzih
Abstract
One of the main principles of Mu'tazilâh is tawhid. This principle constitutes the essence
and the backbone of the vision and understanding of Allah. They have shaped the image of
Allah on the basis of this principle. The problem of God’s existence and his attributions are one of
the oldest problems of humanity. The Islamic theology scholars try to base their arguments on the
unity of God in terms of reason, and they aim to show some contradictions in other belief systems,
which they consider them as diverted ones. The School of the Mutazilâh developed mental
approaches and ideas about the imagination of Allah and Attributes; it can be said that the rational
approaches and ideas presented by Mutazilâh have affected various significant theological
schools while the methodology presented by it has played an important role in shaping related
ideas. In this article, important recent representative of Mu tazilâh, Qadi Abd al-Jabbar’s (D.
415/1025) opinions are examined and evaluated, the Imagination of Allah and about tawhid is
analyzed and suggestions solutions to problems about the issue are examined.
Keywords
Mutazilâh; Qadi Abd al-Jabbar; tawhid; the imagination of Allah; glorifying god
