Mustafa ÜNVER

Yrd.Doç.Dr.. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Haleqa kavramı, Kur'ân'nın yaratma konusunda yoğunlukla istihdam ettiği bir fiildir ve temel anlamı "takdîr etmek"tir. Bu temel anlam doğrultusunda kavram, zamanla bazı yan anlamlar da kazanmıştır. Haleqa, Kur'an'da sadece Allah Teâlâ'nın yaratmasına özgü bir kavram olmayıp, örneğin Hz. İsa hakkında da kullanılmaktadır. Bu bağlamda kavramın. Kur'an'da yoktan yaratma gibi kelâmı/felsefi bir anlamı ifade etmediği görülmüştür. Zaten Kuranın indiği dönemde, ilk muhataplar arasında böylesi bir tartışma da söz konusu değildi. Ancak açıkça ifade edilmelidir ki Allah'ın takdir ettiği ve yarattığı gibi, ne takdir etmek, ne de yaratmak mümkündür. Haleqanın anlam hayatında izlenen yoktan yaratma anlamı, kavramın Kur'ân sonrasında oluşan semantik alanıyla ilgili bir anlam zenginliği oluşturmaktadır. Ne var ki nüzûl dönemi sonrasında kazanılan anlamların Kur'ân'ı anlama ve tefsir etme sürecinde istihdam edilmemesi gerektiği de ifade edilmelidir.
 

The Quran uses the term haleqa very frequently in terms of creation. It basicly means "to assess" (takdîr). Besides this basic concept of assessing, il consists of other-related meanings. The term haleqa is not used just as an attribution of Allah, but also -for example- as an action of Jesus in the Qur'an. İn this context, it is seen that this concept does not mean a theological and philosophical understayding from creating nothing. When the Quranic verses were revealed, there was no disaggrement among the first receipents (target population). However, it must be emphasized that neither creating nor assessing is possible as Allah does. While the term haleqa does not have any meaning concerning creation during the time of revealing, it gained the meaning of creation from nothing in later, and this is a variety in the semantic life of the word. Nonetheless, it should be known that when the Quran is interpreted, the various meanings which are given to these terms later should not be used.