Hayati AYDIN

Yrd. Doç. Dr. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi

Vesvese ve şüphe psikolojik rahatsızlıkların temelinde yatan etkenlerden en önemlileridir. Bunlardan vesvese, aslı olmayan evhamlara tekabül eder ve hakikati yoktur: ruhsal bir serap gibidir. Vesvesenin dinle ilgili boyutunun altında şeytan bulunmaktadır. Buna bağlı olarak kişinin dini hassasiyetinin artmasıyla vesvese de artmaktadır. Bundan dolayı vesvese imanın bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Vesveseden kurtuluş onu kale almamak, vesvesenin olduğu hususlarda delillere başvurmamak suretiyle gidermek mümkündür. Şüphe ise ruhsal bir dayanağa sahiptir. Kur'ân metotlu şüpheyi desteklemektedir. Hatta bu tarz şüphenin insanı hakikata ulaştırmada bir vasıta olduğu vurgulanmaktadır. Ancak Kur'ân inanç hususunda şüpheyi uygun görmemektedir. Şüphe nefiste yer ettiğinden dolayı zaman zaman felsefeciler için bir dayanak olmuştur. Felsefecileri susturmak delillerle olduğu gibi şüpheyi bertaraf etmek de delillerle mümkün olur. Bundan dolayı imanı kuvvetlendirmek, şüpheden uzak bir imana sahip olmak için afakî ve enfusî delillere müracaat etmek lazımdır.

Misgiving and doubt are very important elements in the hasis of the psychological disorders. 'The misgiving refers to illusions which are not true and psychological mirage. 'The devil in context causes the misgiving. Religious sensitivity of people rises with the rise of misgiving. Hence the misgiving is also considered a sign of the faith. It is possible to escape from misgiving by ignoring it and vvithout looking for evidence about misgiving's issues (topics). The doubt emerges as a result of spritual reasons. but the Qur'an supports systematic doubt. It stressed the doubt that is systematical as a tool in leading people to find the truth. Yet the Qur'an does not give any place to doubt in faith. Since people have doubt in their ego (seli), is also a base for philosophers. It is possible to get rid of doubts by tînding evidence likewise convincing philosophers with evidence. Hence it is necessary to provide objective and subjective evidence to strenghten the faith and to have doubtless faith.