Memlüklü Dönemi Suriye’de Âlimlerin Rolleri: İbn Hallikan Örneği / The Roles of the Scholar’s in Mamluks period of Syria: As a Pattern of Ibn Khallikan
Cilt/Sayı
2020 31. cilt - 3. sayı
Yazar
Mahmut Recep KELEŞ
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Tekirdağ, TÜRKİYE
Öz
Eyyûbîler dönemi ulemasından İbn Hallikan, Memlükler döneminde önemli vazifeler elde
etmiştir. O ilk olarak 1247 tarihinde Kahire kadılkudatı Bedreddin es-Sincarî’nin naibliğini yapmıştır.
İbn Hallikan Dımaşk kadılkudatlığına atanana kadar bu görevi deruhte etmiştir. İbn
Hallikan’a kadılık görevinin yanı sıra müderrislik vazifesi de tevdi edilmiş, Adiliye, Nasıriyye,
Azraviyye Felekiyye Rükniye ve Behnesiye gibi Dımaşk’ın en önemli medreselerinde görev almıştır.
Eyyûbîler dönemi hükümdarlarından el-Melikü’s-Sâlih Necmüddîn Eyyûb devrinde başlayan
vazifesi, el-Melikü’l-Muazzam Turan Şah, Şecerüddür, İzzeddin Aybek et-Türkmânî, II. el-
Melikü’l-Eşref Mûsâ, Nureddin Ali, el-Melikü’l-Muzaffer Seyfüddin Kutuz, el-Melikü’z-Zâhir
Rüknüddîn Baybars, el-Melikü’s-Saîd Bereke, el-Melikü’l-Âdil Bedreddin Sulamış ve el-Melikü’l-
Mansûr Seyfeddin Kalavun’a kadar devam etmiş ve bu dönemde çok önemli tecrübeler edinmiştir.
İbn Hallikan aynı zamanda Memlüklü dönemi kadılık uygulamasındaki ilkleri yaşayan birisi olmuştur.
Yeni adli sistem uygulanmaya başlamadan önce de o üç yıl kadılkudat olarak görev yapmış
ve ümera nezdinde oldukça itibar kazanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Eyyûbîler; İbn Hallikan; Memlükler; ulema; siyaset; taht; himaye
Abstract
One of the most prominent scholar of Ayyubid’s period, Ibn Khallikan, had fulfilled
important works in Memluk’s time. First of all, he had worked as a regent of Qadi al-Qudad of
Cairo, Badr al-din al-Sanjary (Muslim judge) in 1247. Ibn Khallikan assumed that work until he
had assigned as a Damascus’s Muslim Judge. Beside his duty as Qadi, he also worked as a mudderis
in famous Damascus madrassahs as Adiliye, Nasiriyye, Azraviyye, Felekiyye, Rükniye and
Behnesiye. His duty which was started in Ayyubi’s Ruler of el- Malik al- Salih Najm al-Din’s period,
continued in the rules of al-Malik al-Muazzam Turan Shah, (Shajar al-Durr, Izz al-din
Aybek al-Turkmanı, II. al-Malik al-Ashraf Mousa, Nur al-din Ali, al-Malik al-Muzaffar Sayf aldin
Kutuz, al-Malik al-Zâhir Rukn al-dîn Baybars, al-Malik al-Said Baraka, al-malik al-Adil Badr
al-din Sulamısh and al-Malik al-Mansûr Sayf al-din Kalawun) and he had gained great experiences
during this time-period. And he had been also the first to experienced the Memluk’s period
Qadiluk practices. Before the new judical system began to be implemented, he had worked as
Qadi al-Qudad for 3 years and he was achieved great reputation by the Umera.
Keywords
Ayyubids; Ibn Khallikan; Mamluks; scholars; politics; throne; auspices
