Hasan Hüseyin BİRCANa
aFelsefe Bölümü, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Konya
Bilindiği gibi her insanın kendine yönelik düşüncesinin, kendinin “neliğini” anlama çabasının “temel” soruları “Ben neyim, kimim, nereden geldim ve nereye gideceğim”dir. Ancak “İnsan nedir?” sorusu, hayatın anlamını ve dolayısıyla sonunu sorgulayan sıradan kişiler için olduğu kadar felsefenin çeşitli disiplinleri ve insanla ilgili diğer çağdaş bilimler için de temel bir sorudur. Zaten insan bilimleri ya da sosyal bilimler olarak adlandırılan disiplinlerin her biri belirli bir insan anlayışı üzerine kurulan bilimlerdir. Nitekim bu sorular, bütün düşüncelerin başlangıç sorularıdır ki, her düşünür ve filozofun görüşü belli bir “insan tasavvuru”na dayanmakta ya da belli bir insan tasavvurundan hareket etmektedir. Ancak bunca çabaya rağmen, dün olduğu gibi bugün de, insanın ne olduğuna ilişkin üzerinde birleşilen bir düşünceden yoksunuz. Bu yoksunluk, insanın kurtuluşu ve mutluluğu; dolayısıyla “İnsan için en iyi yaşam tarzı nedir?” ve buna bağlı olarak “İnsanın ahlaklı olmasının gerekçesi nedir?” sorularına verilen cevaplar için de geçerlidir. İşte bu çalışmada, bu ve benzeri diğer sorunlara Mevlânâ’nın nasıl bir yaklaşım sergilediği ve onun bu konulara yaklaşımında hangi temaları öne çıkardığı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Sonuçta da düşünürümüzün bugünün insanı olarak bize söyleyecek bir şeyinin olup olmadığı tartışılacaktır.
As its known; the first primitive questions of every individual that tend to understand “the essence of his existence” are “What or Who am I? Where did I come from? And Where will I go?”. But the question “Who is human?” is a basic problem not only for ordinary people but also for various philosophical diciplines and other contemporary sciences which concern humanity, too. In any case; all the studies which named as social or human sciencies are the sciences that being builded on a notable persons’ understanding. For that reason; these are the initial questions of all kinds of questions which every thinker or philosopher base his/her ideas on a certain human postulate or acts from it. Although all our endeavours , we have still no common idea or respond about “ what is human?” even today like in the past. This depriviation is valid in happiness and salvation of humanity or in our responds about “What is the best life style for human?” and accompanied by “What is the purpose of morality?” This presentation is to attempt to analyze Mevlana’s apporach to the problems and other connected problems and which metaphors are previous in his philosophy. As a result it’ll be debated if our thinker has a comment for the contemporary world.
