• Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Yayın Kurulu
  • Yazım Kuralları
  • İndeksler
  • Değerlendirme Süreci
  • Arşiv
  • Duyurular
  • İletişim
Oryantalizm, Sömürgecilik ve 21. Asra Yansımaları / Orientalism, Colonialism and Their Effects to the 21st Century
Cilt/Sayı
2020 31. cilt - 2. sayı
Yazar
Yasin YILMAZa
 
aAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü,
Ankara, TÜRKİYE
Öz

Pusulanın icadı ve Coğrafî Keşiflerin başlamasıyla birlikte Batılı devletler arasında sömürgecilik yarışı başlamıştır. Portekiz’le başlayan Hollanda ve diğer Avrupa ülkeleri ile devam eden sömürgeciliğin en büyük aktörü İngiltere olmuştur. Rönesans, Aydınlanma ve Büyük Fransız İhtilali’nden sonra ulus devlet anlayışı ortaya çıkmıştır. Emperyalist düşüncede olan devletler için, milletlerin küçük devlet modelleri, onların sömürülmesinde kolaylaştırıcı bir faktör olmuştur. Özellikle Afrika, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya, sömürgeci devletlerin faaliyet alanını oluşturmuştur. Batı, söz konusu üç bölgeyi sömürgeleştirmeden önce tabiî zenginliklerini öğrenmek adına Müslümanların yaşadığı yerler başta olmak üzere din, dil, düşünce, sanat ve ekonomileriyle ilgili “oryantalizm” adıyla araştırmalar yapmıştır. Bundan dolayı oryantalizm ve sömürgecilik faaliyetlerinden en çok İslam toplumları zarar görmüşlerdir. Çünkü Batılıların oryantalizm adıyla yaptıkları çalışmalar, Müslümanların tarihleri boyunca maruz kaldığı ve etkileri hâlâ devam eden en önemli tehlike olan kültürel yozlaştırma ve sömürüye neden olmuştur. Arapçada “istişrak”, Türkçede “Doğubilimcilik” ve Batı dillerinde “oryantalizm” şeklinde ifade edilen kavram; Doğu, özellikle de İslamiyet hakkında araştırmalar yapmak anlamına gelmektedir. Aslında tarihî gelişmelere baktığımızda Doğu araştırmaları olarak bilinen bu kavramın arkasında, Doğu’yu sömürme ve ulaştıkları bölgelerde yaşayan toplumlar arasında misyonerlik faaliyetlerini sürdürme düşüncesi yatmaktadır. Dolayısıyla oryantalizmin İslamiyet ve Müslümanlara karşı dinî, siyasi, kültürel ve ekonomik olarak yürütülen faaliyetlerin bütünü olduğu söylenebilir. 18. yüzyılda Aydınlanma ile beraber planlı olarak ortaya çıkan oryantalizm araştırmaları sonucunda tespit edilen yerlerin yer altı ve yerüstü kaynaklarını ele geçirmek için sömürgecilik dönemi başlamıştır. Bu çalışmamızda başta İslam dünyasını etkileyen, günümüzde de farklı şekillerde devam eden oryantalizmin ve sömürgeciliğin kısaca tarihî seyri üzerinde durduktan sonra 21. asrın başında hangi metotlarla faaliyetlerine devam ettiklerini ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler
Oryantalizm; sömürgecilik; kültürel sömürgecilik; 21. yüzyıl
Abstract

With the invention of the compass and the start of geographical discoveries, the colonial race began between the Western states. England was the biggest actor of colonialism that started with Portugal and the Netherlands and other European countries. After the Renaissance, Enlightenment and then the Great French Revolution, the nation-state understanding emerged among nations. For states that has imperialist thoughts, the shaping of nations into small states facilitated their exploitation. It has been the arena of colonialist states, especially Africa, the Middle East and Southeast Asia. In order to learn the natural riches of these three regions, the West conducted researches on "orientalism" on religion, language, thought, arts and economies, especially where Muslims live, in the first stage. From the birth of orientalism and colonialism until today, Islamic societies have been the most damaged. Because the studies carried out by the Westerners under the name of orientalism have been the biggest danger that the Muslims have been exposed to throughout their history, and the cultural corruption and exploitation of which still continues. The term expressed as "Istishraq" in Arabic, "Oriental Science" in Turkish and "Orientalism" in Western languages means doing research on the East and Islam in particular. In fact, when we look at historical developments, behind this concept, known as eastern research, is to continue its missionary activities among the societies living in the East and the regions they have reached. Therefore, it is obvious that orientalism is a religious, political, cultural and economic movement against Islam and Muslims. In the 18th century, the colonialism period began to seize the underground and aboveground resources of the places identified as a result of the oriental researches that emerged in a planned manner with the Enlightenment. In this study, we will try to reveal by which methods they continued their activities at the beginning of the 21st century after briefly emphasizing the historical course of orientalism and colonialism, which primarily affected the Islamic world and continues in different ways today.

Keywords
Orientalism; colonialism; cultural colonialism; 21st century
 
« Önceki

loading

  • İSLÂMİ ARAŞTIRMALAR DERGİSİ - 2021