Halide ASLAN,a, Mohanad ALAMLEHa
aİslâm Tarihi AD, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara
Çok farklı dinleri kendisinde barındıran Kudüs, 636 yılında Hz. Ömer tarafından fethedilerek Müslüman coğrafyasına dahil edilmiş ve 1516 yılında Osmanlı yönetimine geçmiştir. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde en mamur dönemini yaşayan Kudüs, bu sırada yapılan imar faaliyetleri ile oldukça değişmiştir. Genel olarak Osmanlı’nın müreffeh devri diyebileceğimiz bu dönemden sonra, duraklama ve gerileme dönemleri de yine şehirde yansımalar bulmuştur. Eğitim, sağlık gibi çeşitli kurumlarda ve vakıflarda içinde bulunulan durum kendini hissettirmiştir. XIX. yüzyılda Osmanlı’nın genelde sergilemiş olduğu idari yapılanmalar Kudüs’te de görülmüştür. Yabancı konsoloslukların açılması, Yahudi göçü ve yenileşme çalışmaları bunlardan sadece birkaçıdır. Bu değişiklikler toplumun demografik yapısını etkilediği gibi, farklı açılardan da belirleyici olmuştur. Kurumsal anlamda, eğitim, sağlık, imar ve dini kurumlara da etki etmiştir. Bu çalışmada bu kurumlardan birisi olan eğitim ve bunun belirleyici olduğu ilmi hayat kısmı aydınlatılmaya çalışılmıştır. Osmanlı döneminin geneli zaman dilimi olarak seçilmiş, eldeki malzeme nispetinde bazı dönemlere diğerlerinden daha fazla ağırlık verilebilmiştir. İlmi hayat sadece Müslümanlar açısından değil, Gayrimüslimler açısından da değerlendirilmeye çalışılmıştır. Kaynak olarak her türlü veri grubu kullanılmıştır. Dönem kronikleri, arşiv belgeleri ve şer’iyye sicilleri bunlara örnek verilebilir.
Jerusalem, as a city of prophets, is a holy place for müslim people as m uc h as it is for jewish and christians. It had conquered by the Hz. Omar in 636 and had been included in Muslim geography. It passed the Ottoman administration in 1516. The most flourishing period in the period of Kanuni Sultan Suleyman in Jerusalem, it has been changed by construction activities during this time. The periods of stagnation and regession experienced by the Ottoman Empire had its reflections on the city causing their effects on various establishments such as endowments, education and healthcare foundations. This study is one of these institutions in training also aimed to explain the science of life and that it was decisive part. Not only in terms of scientific life, Muslims have been evaluated in terms of non-Muslims. All kinds of data was used as a resource to the group. The chronicles of the period, archival documents and records ser’iyye reciprocating.
