İbrahim Hilmi KARSLI

Yrd.Doç.Dr. KTÜ Rize İlahiyat Fak. Tefsir ABD öğretim üyesi

Tefsir çalışmalarının sosyolojik etkinlikler olduğu açıktır. Çünkü insan sosyolojik bir varlıktır. Dolayısıyla insanın yaptığı tefsirler tarihsel ve toplumsal boyutlara sahiptir. Makalede tefsir tarihindeki bazı sosyolojik gelişmelere işaret edilmektedir. Ancak makalenin esas amacı, tefsir çalışmalarının sosyolojik perspektiflere göre okunmasının gerekliliği ve bunun nasıl gerçekleştirileceğine dair bazı tekliflerde bulunmaktır. Böyle bir okuma önemlidir. Çünkü bugün sahip olduğumuz modern önyargılara göre tefsir geleneğini eleştiriye tabi tutuyoruz. Oysa "eleştiriden önce onu "anlama"mız gerekmektedir. İkincisi böyle bir okuma gerçekleştirildiğinde, neyin gerçekten dinî, neyin de sosyolojik olduğu ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla mezhepler arasında bugün hâlâ devam eden bazı ihtilaflı noktalar açıklığa kavuşmuş olacaktır.

No doubt that the tafsir works of Qur'an (commentaries) are sociological activities by nature, because human beings are sociological creatures. So the commentaries made by human beings necessarily have historical and social dimensions. In this context this article points out some sociological developments in the history of tafsir. However, the main purpose of the article is to state the necessity of reading the Qur'anic commentaries in accordance with the sociological perspectives and spell out some suggestions on how to do this. Such a reading is extremely important, because today we criticize the tradition of tafsir by the modem prejudices we have. But in fact we must "understand" it before "criticizing." Secondly, if this reading is performed it would become clear what is really religious and hat is sociological. As a consequence it would be possible to clarify some of the controversial issues between religious sects which stili exist today.