Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar / Some Problems of Academical Studies About Salafism in Turkey
Cilt/Sayı
2018 29. cilt - 2. sayı - Farklı İslam Yorumları Olarak Mezhepler
Yazar
Mine DEMİRBİLEK, Hakan ATALAY
İslam Mezhepleri Tarihi AD, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara
İslam Mezhepleri Tarihi AD, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Balıkesir
Öz
Selefîliğin yaygınlaşması ile birlikte kavramın mahiyeti, tanımı, tarihlendirilmesi ve sınırlarının
çizilmesi gibi konular araştırmacılar tarafından daha çok tartışılır olmuştur. Bakış açısına göre
tanımı değişen Selefîlik, bazen Ashâbu’l-Hadis’le özdeşleştirilerek bir mezhep gibi algılanmakta,
bazen bir zihniyet olarak ele alınarak, çeşitli dönemlerde ve muhtelif mezheplerde kendini gösteren
tezahürler olarak değerlendirilmekte bazen de modern dönemde ortaya çıkan bir olgu olarak
kabul edilmektedir. Gerek İbn Teymiyye’nin Selefîyye şeklindeki ifadeleri, gerekse İzmirli İsmail
Hakkı’nın Selefîyyeyi Ehl-i Sünnet’in bir alt kolu olarak Ehl-i Sünnet-i Hassâ şeklindeki sınıflandırması,
kavramı tanımlama ve tarihle irtibatlandırma konusunda sorunlara neden olmakta; daha
da önemlisi bu tanımlama ile modern dönemde kendini “Selefî” olarak niteleyen akımlar arasındaki
bağın mahiyeti muğlak kalmakta ve bu husus kavramın doğru bir şekilde analiz edilmesini
zorlaştırmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’deki akademik çalışmalarda Selefîlik kavramı hakkındaki
sorunlara işaret edilerek, bu kaynaklardaki Selefîlik algısı değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Selef; Selefîlik; Zahirîlik; mezhep; zihniyet; İbn Teymiyye
Abstract
Once becoming prevalent, concepts like the nature of Salafism as well as its definition,
retrodating and drawing its lines is being discussed even more among researchers. On occasion,
the definition of Salafism, which evolves in regard to ones perspective, is being assimilated
with Ashāb al-Hadīth while being perceived as a religious sect (maḏhab). At the same time some
adress it as a mindset which is being considered as a phenomenon manifesting itself during different
eras and among varied sects. Intermittently Salafism is being identified as a comtemporary
phenomenon. Both of Ibn Taymiya’s statements like “Salafiyya” and its classification as “Ahl al-
Sunna al- ẖāssa” according to Izmirli Ismail Hakki as a subbranch of the orthodox mainstream, are
causing problems on defining the concept and establishing a correlation with its history. An even
more serious problem is that the link between this definition and modern-day currents which
describe themselves as “Salafī”, remains complicated and ambiguous, aggravating the issue to
practice a proper analysis. This essay aims pointing out to the issues on the concept of Salafism in
academic researches in Turkey and will evaluate their perception towards it.
Keywords
Salaf; Salafism; Zahirism; sect; mentality; İbn Taymiyyah
